Księga rodowodowa Żubrów

Rejestr żubrów, które ocalały na świecie po I wojnie światowej, w postaci pierwszego numeru Księgi Rodowodowej Żubrów został wydany w Niemczech w 1932 roku jako oficjalne wydawnictwo Międzynarodowego Towarzystwa Ochrony Żubra. Towarzystwo to, utworzone w 1923 roku, koordynowało międzynarodowe wysiłki zmierzające do uratowania żubra. Do rejestru wpisano żubry o udokumentowanym pochodzeniu. Pozwoliło to na wyeliminowanie wszystkich mieszańców z bizonem.

Po II wojnie światowej Księga Rodowodowa Żubrów ukazuje się w Polsce, początkowo w Warszawie, następnie w Białowieży. W Księdze zarejestrowane są wszystkie żubry o znanym pochodzeniu. Imię żubra wybiera hodowca według ustalonych zasad, kolejny numer rodowodowy nadaje redakcja.

EUROPEAN BISON PEDIGREE BOOK - MIĘDZYZDROJE, POLAND 

W Polsce żubry nizinne (białowieskie) otrzymują imiona zaczynające się na sylabę Po, np. POLEL, PORANEK, POLANA, POZIOMKA. Natomiast żubry odłowione ze stada wolnego i włączone do hodowli zamkniętej otrzymują imiona zaczynające się od liter Ka, np. KADM, KAMELIA.

Z żubrów kaukaskich ocalał tylko jeden osobnik, samiec urodzony w 1907 roku na Kaukazie. Odtworzenie żubra kaukaskiego nie było więc możliwe. Byk ten jednak z białowieskimi żubrzycami dał liczne potomstwo, wyróżnione obecnie w linię żubrów białowiesko-kaukaskich. Żubry te są umieszczane w Księdze Rodowodowej i w polskich rezerwatach otrzymują nazwy zaczynające się od sylaby Pu, np. PUSTELNIK, PUSZCZAN.

Żubry wywodzące się z rezerwatu w Pszczynie, chlubiącym się długą i bogatą tradycją hodowli tych zwierząt otrzymują nazwy zaczynające się literami Pl, np. PLISCH. Żubry bytujące na wolności nie otrzymują numerów rodowodowych, a jedynie rejestrowana jest ogólna liczba zwierząt według stanu na koniec roku.

Światowy stan żubrów na koniec 1997 roku wynosił 2925 sztuk. W około 200 hodowlach zamkniętych (rezerwaty, zwierzyńce, ogrody zoologiczne) przebywało 1096 żubrów, co stanowi blisko 37,5% ogółu żubrów. W populacjach wolnych naliczono 1829 żubrów, to jest 62,5% światowej populacji żubrów. Populacje żyjące na wolności występują tylko w 5 krajach - Ukrainie (659 żubrów), Polsce (537 żubrów), Białorusi (376 żubrów), Rosji (236 żubrów) i Litwie (21 żubrów).

Żubry figurują w międzynarodowej Czerwonej Księdze gatunków chronionych i zagrożonych i są objęte ochroną gatunkową we wszystkich krajach.

na podstawie:
"Rezerwat Pokazowy Żubrów Białowieskiego Parku Narodowego" Zbigniew Krasiński; 1999
"Żubr relikt minionych epok" Zbigniew Krasiński, 1993
zebrał R. Wardziukiewicz